Τρόποι σύνδεσης προτάσεων

! Κόμμα : Δεν βάζουμε κόμμα πριν τους συμπλεκτικούς και τους διαζευκτικούς συνδέσμους .

Βάζουμε κόμμα πριν από τους αντιθετικούς συνδέσμους (εκτός από τον σύνδεσμο όμως) και πριν από το αλλά και .

1. Παραθέσει μια σειρά στοιχείων (ή ενεργειών, αν πρόκειται για σύνδεση προτάσεων) που είναι ομοειδή και αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο. Π.χ. "αγόρασα γάλα, καφέ, ψωμί, φρούτα, τυριά από το σούπερ μάρκετ" (ενιαίο σύνολο: ψώνια από σούπερ μάρκετ) ή "Ξύπνησα, πλύθηκα, ντύθηκα, πήρα τη τσάντα μου, πήγα σχολείο" (ενιαίο σύνολο: προετοιμασία για το σχολείο)

2. Δώσει στον λόγο του ροή, ταχύτητα και ρυθμό, καθώς δεν μεσαλαβεί κάποιος συνδετικός δείκτης, παρά μόνο το κόμμα

3. Κάνει τον λόγο-ύφος του λιτό, απλό, σαφή και κατανοητό, καθώς δεν δημιουργούνται πολύπλοκες δομικές και νοηματικές σχέσεις, αλλά διατάσσονται το ένα μετά το άλλο ομοειδή στοιχεία (πληροφορίες)

4. Δημιουργήσει ένα ύφος κοφτό, εμφατικό, ενδεχομένως και με ένταση, υποδηλώνοντας κάποια ψυχοσυναισθηματική κατάσταση, π.χ αγωνία, πανικό, δραματική ένταση, οπότε το ύφος γίνεται και πιο άμεσο, ζωηρό και παραστατικό, με αποτέλεσμα να ευαισθητοποιεί τον δέκτη

2. Διαζευκτικοί: ή, ή-ή, είτε, είτε-είτε, είτε-ή.
3. Αντιθετικοί: αλλά, παρά, όμως, ωστόσο, ενώ, μόνο (που), μα (χρησιμοποιείται κυρίως στον προφορικό λόγο), εντούτοις, μολαταύτα, εκεί που, (κι) έπειτα, εξάλλου, μάλιστα.
4. Συμπερασματικοί: λοιπόν, ώστε, άρα, έτσι, που, έπειτα, τότε, ύστερα, επομένως.
5. Επεξηγηματικός: δηλαδή.

1. Η πιο συχνή χρήση αυτής της σύνδεσης γίνεται με τους συμπλεκτικούς

συνδέσμους και η πιο σπάνια με τους συμπερασματικούς.

2. Οι παρατακτικοί σύνδεσμοι συνδέουν όμοιες προτάσεις.

Του έκανε διάφορες ερωτήσεις και αυτός απάντησε.

β. Δευτερεύουσες με δευτερεύουσες. ( ίδιου είδους)

Όταν έβλεπε ή όταν άκουγε ανθρώπους, κρυβόταν.

3. Οι αντιθετικοί σύνδεσμοι αν και, ενώ, μολονότι είναι υποτακτικοί και

4. Ο σύνδεσμος ώστε είναι συμπερασματικός ( παρατακτικός ) μόνο όταν

βρίσκεται μετά από τελεία ή μετά από άνω τελεία στην αρχή της δεύτε-

ρης πρότασης και την συνδέει παρατακτικά με την πρώτη . Και οι δύο

προτάσεις σ’ αυτή την περίπτωση είναι κύριες.

( π.χ. Θα παίξουν μαζί; Ώστε είναι φίλοι πάλι; )

Όταν το ώστε βρίσκεται μετά από κόμμα, είναι αποτελεσματικός (υπο-

τακτικός ) σύνδεσμος και συνδέει κύρια με δευτερεύουσα πρόταση.

( π.χ. Είναι τόσο καλός άνθρωπος, ώστε τον αγαπούν όλοι. )

Παρατακτική σύνδεση

Καθιστά τον λόγο απλό, λιτό και άμεσο, δίχως επεξηγήσεις/ αιτιολογήσεις. Συνδέει ισοδύναμες προτάσεις, κύριες ή όμοιες δευτερεύουσες με τη χρήση παρατακτικών συνδέσμων.

II. Με συνδεσμικές φράσεις ( την ώρα που , εκεί που , τη στιγμή που κτλ.)

III. Με αναφορικές αντωνυμίες ή αναφορικά επιρρήματα

IV. Με ερωτηματικές αντωνυμίες ή ερωτηματικά επιρρήματα

ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
1. Ειδικοί: ότι, πως, που.
2. Χρονικοί: όταν, σαν, ενώ, καθώς, κάθε που, αφού, αφότου, πριν (να), μόλις, προτού, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο που, εφόσον, άμα, εκεί που (= μόλις), ευθύς ως.
3. Αιτιολογικοί: επειδή, αφού, καθώς, διότι, μια και, μια που.
4. Υποθετικοί: αν, εάν, (άμα, σαν).
5. Τελικοί: να, για να.
6. Αποτελεσματικοί: ώστε, ώστε να, έτσι που, που, (για να).
7. Διστακτικοί ή ενδοιαστικοί: μη(ν), μήπως.
8. Εναντιωματικοί / παραχωρητικοί: αν και, μολονότι, μόλο που, παρ’ όλο που, και που, και ας, και αν, και αν ακόμη, ακόμη και αν, έστω και αν, παρ’ ότι, ενώ, και που, και ας.

Υποτακτική σύνδεση

Καθιστά τον λόγο πυκνό, σύνθετο. Δηλώνει ικανότητα στην έκφραση και ενισχύει την παραστατικότητα και πειστικότητα του λόγου Συνδέει προτάσεις ανόμοιες, δηλαδή κύριες με δευτερεύουσες ή δευτερεύουσες ανόμοιες με τη χρήση υποτακτικών συνδέσμων.

Ο τρόπος που επιλέγει ο κάθε συγγραφέας/ ομιλητής για την σύνδεση των προτάσεων φανερώνει το είδος την σχέσης ( χρονική , αντιθετική , αιτίας-αποτελέσματος , προϋπόθεσης κτλ.) .

Εάν αποφεύγεται η χρήση συνδετικών λέξεων ανάμεσα στις προτάσεις , αυτό μπορεί να σημαίνει :

ü Προτιμά να αφήσει τον αναγνώστη/ ακροατή να δώσει την δικιά του ερμηνεία .

ü Επιλέγει το ασύνδετο σχήμα για να δώσει γοργότητα ή ζωηρότητα στον λόγο του .

ü Η σχέση είναι φανερή και δεν χρειάζεται να την δηλώσει με κάποια λέξη .

Σημαντικό Στην ποίηση ή στην διαφήμιση αποφεύγεται η υποτακτική σύνδεση , με στόχο να ερμηνευτεί το νόημα από τον αναγνώστη / θεατή .